De Algemene Antroposofische Vereniging is verbonden met de Oprichtingsstatuten die Rudolf Steiner op de Kerstbijeenkomst in 1923 ontwierp en presenteerde. Het is een geheel van 15 artikelen. Opvallend is hoe er twee keer over broederlijkheid gesproken wordt. Meer nog dan een juridische basis te geven schetsen de artikelen de verhoudingen tussen de mensen in de vereniging.
Herbert Witzenmann ontdekte een bijzondere dynamiek van drie reeksen in deze statuten.
De eerste oneven reeks is naar buiten gericht, doelmatig en functioneel:
1 Het zielenleven verzorgen door ware kennis van de geestelijke wereld;
5 Centrum is de Vrije Hogeschool voor Geesteswetenschap met drie klassen;
9 Doel van de Hogeschool is onderzoek op geestelijk gebied, de vereniging maakt dit mogelijk;
13 Elke werkgroep is zelfstandig, maar weerspreekt deze statuten niet.
De tweede (even) reeks vormen een verband tussen de twee oneven reeksen. Ze hebben zowel een component naar binnen als naar buiten.
2 De verenigingsbasis vormen de concrete aanwezigen in 1923 en die hebben zich ervan overtuigd dat er een werkelijke geesteswetenschap bestaat;
4 De vereniging is openbaar en staat voor iedereen open die zo’n instelling als de Vrije Hogeschool voor Geesteswetenschap als waardevol beschouwt;
6 Ieder lid mag aan alle bijeenkomsten deelnemen onder de voorwaarden die het bestuur stelt;
8 Alle verenigingspublicaties, evenals alle Hogeschoolpublicaties, zijn openlijk beschikbaar. Voor de beoordeling van de laatste is echter een scholing naar de maatstaven van deze school een vereiste;
10 Elk jaar houdt de vereniging een jaarvergadering waarvoor alle leden worden uitgenodigd en waarin het bestuur rekenschap aflegt van het afgelopen jaar;
12 De hoogte van de ledenbijdrage bepaalt iedere groep zelf; echter vijftien Zwitserse Franken per lid hiervan gaat naar de centrale leiding van het Goetheanum;
14 Verenigingsorgaan is het openbare weekblad Das Goetheanum, met een bijlage voor de officiële, pure verenigingsmededelingen, alleen voor leden.
Artikel 8 - over de publicaties van de Vrije Hogeschool voor Geesteswetenschappen - vormt het midden van de artikelen. Het combineert de grootst mogelijke openheid naar buiten met de meest innerlijke activiteit, die van de eigen scholing.
De derde reeks - de tweede reeks oneven artikelen - is naar binnen gericht.
3 De hier aanwezige mensen zijn het eens met de opvatting van de Goetheanum-leiding: onderzoek en beoordeling vereist specifieke scholing en brengt op alle gebieden vruchten voort;
7 De leiding van de Vrije Hogeschool voor Geesteswetenschap ligt bij Rudolf Steiner;
11 De leden kunnen zich tot elke gewenste groep vormen, het bestuur biedt hen aan wat het als zijn opgave ziet; de relatie tussen leden en bestuur is gebaseerd op vertrouwen;
15 De concrete invulling van het oprichtingsbestuur, namelijk de namen van de toenmalige zes leden.
En u zult zien dat de statuten op zo'n manier zijn opgesteld dat alles wat bestuurlijk is, alles wat op zichzelf ooit tot bureaucratie zou kunnen leiden, uit deze statuten is verwijderd. Deze statuten zijn gericht op het puur menselijke. Ze zijn niet gebaseerd op principes, ze zijn niet gebaseerd op dogma's, maar deze statuten zeggen iets dat puur feitelijk en menselijk is, beste vrienden. In deze statuten staat: het Goetheanum bestaat hier in Dornach. Dit Goetheanum wordt op een bepaalde manier geleid. In dit Goetheanum probeert men dit en dat werk te doen. In dit Goetheanum probeert men de ontwikkeling van de mensheid op die en die manier te bevorderen. In hoeverre het woord 'goed' of 'fout' hierop van toepassing is, daarover mag in statuten - die werkelijk op een moderne manier opgesteld zijn - niets staan. Er is alleen het feit dat er een Goetheanum is, dat er aan dit Goetheanum mensen verbonden zijn die in dit Goetheanum dit of dat doen en menen dat ze daarmee de ontwikkeling van de mensheid bevorderen. Van degenen die lid willen worden van deze vereniging wordt geen principe geëist; geen geloofsbelijdenis, geen wetenschappelijke overtuiging, geen artistieke intentie wordt op de een of andere manier dogmatisch naar voren gebracht, maar alleen dat zij zich er thuis bij voelen verbonden te zijn met wat er aan het Goetheanum gebeurt.
Rudolf Steiner, Dornach, 24 Dezember 1923 's ochtends (GA 260)
Hieronder de volledige tekst van de oprichtingsstatuten (vertaling Luc Ambagts).
|
Gründungs-Statut der Anthroposophischen Gesellschaft von 1923 |
Oprichtingsstatuten van de Antroposofische Vereniging uit 1923 |
|
1. Die Anthroposophische Gesellschaft soll eine Vereinigung von Menschen sein, die das seelische Leben im einzelnen Menschen und in der menschlichen Gesellschaft auf der Grundlage einer wahren Erkenntnis der geistigen Welt pflegen wollen. |
1. De Antroposofische Vereniging wil een vereniging van mensen zijn, die het zielenleven van de individuele mens en van de menselijke samenleving wil verzorgen op basis van ware kennis over het geestelijke in de wereld. |
|
2. Den Grundstock dieser Gesellschaft bilden die in der Weihnachtszeit 1923 am Goetheanum in Dornach versammelten Persönlichkeiten, sowohl die einzelnen, wie auch die Gruppen, die sich vertreten liessen. Sie sind von der Anschauung durchdrungen, dass es gegenwärtig eine wirkliche, seit vielen Jahren erarbeitete und in wichtigen Teilen auch schon veröffentlichte Wissenschaft von der geistigen Welt schon gibt, und dass der heutigen Zivilisation die Pflege einer solchen Wissenschaft fehlt. Die Anthroposophische Gesellschaft soll diese Pflege zu ihrer Aufgabe haben. Sie wird diese Aufgabe so zu lösen versuchen, dass sie die im Goetheanum zu Dornach gepflegte anthroposophische Geisteswissenschaft mit ihren Ergebnissen für die Brüderlichkeit im menschlichen Zusammenleben, für das moralische und religiöse sowie für das künstlerische und allgemein geistige Leben im Menschenwesen zum Mittelpunkte ihrer Bestrebungen macht (1). |
2. De basis van deze vereniging vormen de personen die in de kersttijd van 1923 in het Goetheanum in Dornach bijeenkwamen, zowel de individuen als de groepen die zich lieten vertegenwoordigen. Zij zijn doordrongen van de opvatting dat er op dit moment een echte wetenschap van de geestelijke wereld bestaat, die al vele jaren is uitgewerkt en in belangrijke delen al is gepubliceerd, en dat het de huidige beschaving ontbreekt aan het beoefenen van zo'n wetenschap. De Antroposofische Vereniging dient deze beoefening als haar taak te hebben. Zij zal proberen deze opdracht zo op te vervullen dat zij de in het Goetheanum in Dornach beoefende antroposofische geesteswetenschap, met haar resultaten voor de broederschap in het menselijk samenleven, voor het morele en religieuze, maar ook voor het kunstzinnige en algemene geestelijke leven in de mens, tot middelpunt van haar streven maakt. |
|
3. Die als Grundstock der Gesellschaft in Dornach versammelten Persönlichkeiten erkennen zustimmend die Anschauung der durch den bei der Gründungsversammlung gebildeten Vorstand vertretenen Goetheanum-Leitung in bezug auf das Folgende an: «Die im Goetheanum gepflegte Anthroposophie führt zu Ergebnissen, die jedem Menschen ohne Unterschied der Nation, des Standes, der Religion als Anregung für das geistige Leben dienen können. Sie können zu einem wirklich auf brüderliche Liebe aufgebauten sozialen Leben führen. Ihre Aneignung als Lebensgrundlage ist nicht an einen wissenschaftlichen Bildungsgrad gebunden, sondern nur an das unbefangene Menschenwesen. Ihre Forschung und die sachgemässe Beurteilung ihrer Forschungsergebnisse unterliegt aber der geisteswissenschaftlichen Schulung, die stufenweise zu erlangen ist. Diese Ergebnisse sind auf ihre Art so exakt wie die Ergebnisse der wahren Naturwissenschaft. Wenn sie in derselben Art wie diese zur allgemeinen Anerkennung gelangen, werden sie auf allen Lebensgebieten einen gleichen Fortschritt wie diese bringen, nicht nur auf geistigem, sondern auch auf praktischem Gebiete.» |
3. de persoonlijkheden die in Dornach als oprichters van de vereniging bijeen waren, erkennen met instemming de opvatting van de leiding van het Goetheanum, vertegenwoordigd door het bestuur dat tijdens de oprichtingsvergadering werd gevormd, over het volgende: «De in het Goetheanum gecultiveerde antroposofie leidt tot resultaten die een stimulans kunnen zijn voor het geestelijk leven van ieder mens zonder onderscheid van natie, klasse of religie. Ze kunnen leiden tot een sociaal leven dat werkelijk gebaseerd is op broederlijke liefde. Hun aanwending als basis voor het leven is niet gebonden aan een wetenschappelijk opleidingsniveau, maar alleen aan de onbevooroordeelde mens. Hun onderzoek en de juiste beoordeling van hun onderzoeksresultaten zijn echter onderworpen aan spiritueel-wetenschappelijke training, die stap voor stap kan worden verworven. Deze resultaten zijn op hun eigen manier net zo exact als de resultaten van de ware natuurwetenschap. Als ze op dezelfde manier algemene erkenning krijgen als de laatste, zullen ze dezelfde vooruitgang teweegbrengen als de laatste op alle gebieden van het leven, niet alleen op spiritueel maar ook op praktisch gebied.» |
|
4. Die Anthroposophische Gesellschaft ist keine Geheimgesellschaft, sondern eine durchaus öffentliche. Ihr Mitglied kann jedermann ohne Unterschied der Nation, des Standes, der Religion, der wissenschaftlichen oder künstlerischen Überzeugung werden, der in dem Bestand einer solchen Institution, wie sie das Goetheanum in Dornach als freie Hochschule für Geisteswissenschaft ist, etwas Berechtigtes sieht. Die Gesellschaft lehnt jedes sektiererische Bestreben ab. Die Politik betrachtet sie nicht als in ihrer Aufgabe liegend. |
4 De Antroposofische Vereniging is geen geheime, maar een door en door openbare vereniging. Iedereen kan lid worden, zonder onderscheid van natie, klasse, religie, wetenschappelijke of kunstzinnige overtuiging, die iets ziet in het bestaan van een instelling als het Goetheanum in Dornach als vrije hageschool voor geesteswetenschap. De vereniging wijst alle sektarische strevingen af. Zij beschouwt politiek niet als deel van haar taak. |
|
5. Die Anthroposophische Gesellschaft sieht ein Zentrum ihres Wirkens in der Freien Hochschule für Geisteswissenschaft in Dornach. Diese wird in drei Klassen bestehen. In dieselbe werden auf ihre Bewerbung hin aufgenommen die Mitglieder der Gesellschaft, nachdem sie eine durch die Leitung des Goetheanums zu bestimmende Zeit die Mitgliedschaft inne hatten. Sie gelangen dadurch in die erste Klasse der Freien Hochschule für Geisteswissenschaft. Die Aufnahme in die zweite, beziehungsweise in die dritte Klasse erfolgt, wenn die um dieselbe Ansuchenden von der Leitung des Goetheanums als geeignet befunden werden. |
5 De Antroposofische Vereniging ziet in de Vrije Hogeschool voor Geesteswetenschap in Dornach een centrum van haar werk. Deze zal uit drie klassen bestaan. Leden van de vereniging worden op aanvraag toegelaten, nadat zij een door de leiding van het Goetheanum te bepalen periode lid zijn geweest. Zij worden dan toegelaten tot de eerste klas van de Hogeschool. Toelating tot de tweede of derde klas vindt plaats wanneer de sollicitanten door de leiding van het Goetheanum geschikt worden bevonden. |
|
6. Jedes Mitglied der Anthroposophischen Gesellschaft hat das Recht, an allen von ihr veranstalteten Vorträgen, sonstigen Darbietungen und Versammlungen unter den von dem Vorstande bekannt zu gebenden Bedingungen teilzunehmen. |
6. Ieder lid van de Antroposofische Vereniging heeft het recht deel te nemen aan alle door de vereniging georganiseerde lezingen, overige presentaties en bijeenkomsten onder de door het bestuur bekend te maken voorwaarden. |
|
7. Die Einrichtung der Freien Hochschule für Geisteswissenschaft obliegt zunächst Rudolf Steiner, der seine Mitarbeiter und seinen eventuellen Nachfolger zu ernennen hat. |
7. De inrichting van de Vrije Hogeschool is in eerste instantie de verantwoordelijkheid van Rudolf Steiner, die zijn medewerkers en zijn eventuele opvolger moet benoemen. |
|
8. Alle Publikationen der Gesellschaft werden öffentlich in der Art wie diejenigen anderer öffentlicher Gesellschaften sein (2). Von dieser Öffentlichkeit werden auch die Publikationen der Freien Hochschule für Geisteswissenschaft keine Ausnahme machen; doch nimmt die Leitung der Schule für sich in Anspruch, dass sie von vornherein jedem Urteile über diese Schriften die Berechtigung bestreitet, das nicht auf die Schulung gestützt ist, aus der sie hervorgegangen sind. Sie wird in diesem Sinne keinem Urteil Berechtigung zuerkennen, das nicht auf entsprechende Vorstudien gestützt ist, wie das ja auch sonst in der anerkannten wissenschaftlichen Welt üblich ist. Deshalb werden die Schriften der Freien Hochschule für Geisteswissenschaft den folgenden Vermerk tragen: «Als Manuskript für die Angehörigen der Freien Hochschule für Geisteswissenschaft, Goetheanum Klasse... gedruckt. Es wird niemand für die Schriften ein kompetentes Urteil zugestanden, der nicht die von dieser Schule geltend gemachte Vor-Erkenntnis durch sie oder auf eine von ihr selbst als gleichbedeutend anerkannte Weise erworben hat. Andere Beurteilungen werden insofern abgelehnt, als die Verfasser der entsprechenden Schriften sich in keine Diskussion über dieselben einlassen.» |
8. Alle publicaties van de Vereniging zullen openbaar zijn op dezelfde manier als die van andere openbare verenigingen (2). De publicaties van de Hogeschool zullen geen uitzondering vormen op deze openbaarheid; maar de leiding van de Hogeschool beweert dat zij van meet af aan de legitimiteit zal ontkennen van elk oordeel over deze geschriften dat niet gebaseerd is op de scholing waaruit zij zijn voortgekomen. In die zin zal ze geen enkel oordeel legitimiteit verlenen dat niet gebaseerd is op overeenkomstige voorstudies, zoals ook gebruikelijk is in de erkende wetenschappelijke wereld. Daarom zullen de geschriften van de Hogeschool de volgende aantekening dragen: «Als manuscript voor de leden van de Hogeschool, Goetheanumklas.... gedrukt. Geen enkel bevoegd oordeel over de geschriften wordt verleend aan iemand die niet de voorkennis heeft verworven die door deze school wordt verlangd, door haar of op een door haar als gelijkwaardig erkende wijze. Andere oordelen worden afgewezen in die zin dat de auteurs van de betreffende geschriften er geen discussie over aangaan.» |
|
9. Das Ziel der Anthroposophischen Gesellschaft wird die Förderung der Forschung auf geistigem Gebiete, das der Freien Hochschule für Geisteswissenschaft diese Forschung selbst sein. Eine Dogmatik auf irgendeinem Gebiete soll von der Anthroposophischen Gesellschaft ausgeschlossen sein. |
9. Het doel van de Antroposofische Vereniging is de bevordering van het onderzoek op geestelijk gebied en het doel van de Vrije Hogeschool voor Geesteswetenschap is dit onderzoek zelf. De Antroposofische Vereniging sluit dogmatisme op welk gebied dan ook uit. |
|
10. Die Anthroposophische Gesellschaft hält jedes Jahr im Goetheanum eine ordentliche Jahresversammlung ab, in der von dem Vorstande ein vollständiger Rechenschaftsbericht gegeben wird. Die Tagesordnung an dieser Versammlung wird mit der Einladung an alle Mitglieder sechs Wochen vor der Tagung von dem Vorstande bekanntgegeben. Ausserordentliche Versammlungen kann der Vorstand berufen und für sie die Tagesordnung festsetzen. Er soll drei Wochen vorher die Einladungen an die Mitglieder versenden. Anträge von einzelnen Mitgliedern oder Gruppen von solchen sind eine Woche vor der Tagung einzusenden. |
10. De Antroposofische Vereniging houdt jaarlijks een algemene jaarvergadering in het Goetheanum, waar het bestuur een volledig verslag van haar werkzaamheden geeft. De agenda voor deze vergadering wordt zes weken voor de vergadering door het bestuur samen met de uitnodiging aan alle leden bekend gemaakt. Het bestuur kan buitengewone vergaderingen vaststellen en daar de agenda voor opstellen. Zij verstuurt de uitnodigingen daarvoor drie weken van tevoren naar de leden. Moties van individuele leden of groepen leden moeten één week voor de vergadering worden ingediend. |
|
11. Die Mitglieder können sich auf jedem örtlichen oder sachlichen Felde zu kleineren oder grösseren Gruppen zusammenschliessen. Die Anthroposophische Gesellschaft hat ihren Sitz am Goetheanum. Der Vorstand hat von da aus das an die Mitglieder oder Mitgliedergruppen zu bringen, was er als die Aufgabe der Gesellschaft ansieht. Er tritt in Verkehr mit den Funktionären, die von den einzelnen Gruppen gewählt oder ernannt werden. Die einzelnen Gruppen besorgen die Aufnahme der Mitglieder; doch sollen die Aufnahmebestätigungen dem Vorstand in Dornach vorgelegt und von diesem im Vertrauen zu den Gruppenfunktionären unterzeichnet werden. Im allgemeinen soll sich jedes Mitglied einer Gruppe anschliessen; nur wem es ganz unmöglich ist, die Aufnahme bei einer Gruppe zu finden, sollte sich in Dornach selbst als Mitglied aufnehmen lassen. |
11 Leden kunnen kleinere of grotere groepen vormen op elk lokaal of zakelijk gebied. De Antroposofische Vereniging heeft haar zetel in het Goetheanum. Van daaruit moet het bestuur aan de leden of groepen van leden voorleggen wat het als de taak van de vereniging beschouwt. Het onderhoudt contacten met de functionarissen die door de afzonderlijke groepen worden gekozen of benoemd. De afzonderlijke groepen zijn verantwoordelijk voor de toelating van leden; bevestigingen van toelating moeten echter aan het bestuur in Dornach worden voorgelegd en door het bestuur in vertrouwen in de groepsfunctionarissen worden ondertekend. In het algemeen dient ieder lid zich bij een groep aan te sluiten; alleen degenen die niet bij een groep kunnen aansluiten, dienen zich als lid in Dornach te laten opnemen. |
|
12. Der Mitgliedsbeitrag wird durch die einzelnen Gruppen bestimmt; doch hat jede Gruppe für jedes ihrer Mitglieder 15 Franken an die zentrale Leitung am Goetheanum zu entrichten (3). |
12 De contributie wordt bepaald door de afzonderlijke groepen; elke groep moet echter voor elk van zijn leden 15 francs betalen aan de centrale directie aan het Goetheanum (3). |
|
13. Jede Arbeitsgruppe bildet ihre eigenen Statuten; nur sollen diese den Statuten der Anthroposophischen Gesellschaft nicht widersprechen. |
13 Elke werkgroep stelt haar eigen statuten op, die echter niet in tegenspraak mogen zijn met de statuten van de Antroposofische Vereniging. |
|
14. Gesellschaftsorgan ist die Wochenschrift «Das Goetheanum», die zu diesem Ziele mit einer Beilage versehen wird, die die offiziellen Mitteilungen der Gesellschaft enthalten soll. Diese vergrösserte Ausgabe wird nur an die Mitglieder der Anthroposophischen Gesellschaft abgegeben. |
14. Het verenigingsorgaan is het weekblad 'Das Goetheanum', dat voor dit doel wordt voorzien van een supplement met de officiële mededelingen van de vereniging. Deze uitgebreide uitgave zal alleen onder de leden van de Antroposofische Vereniging worden verspreid. |
|
15.Gründungs-Vorstand |
15. Oprichtingsbestuur |
|
(1) Die Anthroposophische Gesellschaft knüpft an die im Jahre 1912 gegründete Anthroposophische Gesellschaft an, möchte aber für die damals festgestellten Ziele einen selbständigen, dem wahren Geiste der Gegenwart entsprechenden Ausgangspunkt schaffen. |
(1) De Antroposofische Vereniging bouwt voort op de in 1912 opgerichte Antroposofische Vereniging, maar wil voor de destijds gestelde doelen een zelfstandig uitgangspunt creëren dat overeenkomt met de ware geest van het heden. |